Δημήτριος ο Πολιορκητής

(336; – 283/2 π.Χ.). Βασιλιάς της Μακεδονίας. Ήταν γιος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου και μνημονεύεται για πρώτη φορά στον πόλεμο εναντίον του Ευμένη (317). Το 312 διοικούσε τον στρατό του πατέρα του στη μάχη της Γάζας. Το 307 έγινε κύριος της Αθήνας, αφού εκδίωξε τον Δημήτριο τον Φαληρέα και αποκατέστησε τη δημοκρατία. Ο ίδιος και ο πατέρας του έγιναν δεκτοί ως σωτήρες της πόλης και προς τιμήν τους ιδρύθηκαν νέες φυλές της Αττικής, που πήραν τις ονομασίες Αντιγονίς και Δημητριάς. Το 306 διηύθυνε την εκστρατεία της Κύπρου εναντίον του Πτολεμαίου Α’ και μετά τη νίκη του, αυτός και o πατέρας του έλαβαν τον τίτλο του βασιλιά, τακτική που ακολούθησαν αμέσως και οι άλλοι διάδοχοι. Μεταξύ 305 και 304 πολιόρκησε για μεγάλο διάστημα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, τη Ρόδο και τέλος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πολιορκία, επειδή νέες δυσκολίες τον καλούσαν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Για τις ικανότητες που επέδειξε σε αυτή την πολιορκία επονομάστηκε Πολιορκητής. Στην Ελλάδα πολέμησε εναντίον του Κάσσανδρου και, αφού απελευθέρωσε όλη την περιοχή στα νότια των Θερμοπυλών, εξασφάλισε την επανασύσταση της συμμαχίας της Κορίνθου που είχε ιδρύσει ο Φίλιππος Β’. Κλήθηκε στην Ασία από τον πατέρα του και συμμετείχε στη μάχη της Ιψού (301), στην οποία ο Αντίγονος έχασε τη ζωή του και το βασίλειό του. Λίγες πόλεις στην Ασία έμειναν πιστές στον Δ., ενώ στην Ελλάδα οργανώθηκαν εξεγέρσεις. Κατόρθωσε όμως, αξιοποιώντας τη ναυτική υπεροχή, να ανακαταλάβει την Αθήνα και να την απελευθερώσει από την τυραννία του Λάχαρη (περ. 295). Η ασαφής κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Μακεδονία ύστερα από τον θάνατο του Κάσσανδρου (298-7) επέτρεψε στον Δ. να εισβάλει στην περιοχή και να ανακηρυχθεί βασιλιάς από τον στρατό (294). Στη συνέχεια επιχείρησε να εισβάλει στο βασίλειο του Λυσιμάχου στη Θράκη (292) και του Πύρρου στην Ήπειρο (289). Απέτυχε και τις δύο φορές. Τον επόμενο χρόνο, στην προσπάθειά του να ανασυστήσει την απέραντη ηγεμονία του πατέρα του στην Ασία, επιχείρησε μια εκστρατεία που κατέληξε σε καταστροφή· ο Πύρρος και ο Λυσίμαχος εισέβαλαν στη Μακεδονία και τη μοίρασαν μεταξύ τους ενώ ο Δ., οι στρατιώτες του οποίου τον ακολουθούσαν απρόθυμα στις τελευταίες επιχειρήσεις του, παραδόθηκε στον Σέλευκο. Πέθανε στην αιχμαλωσία πέντε χρόνια αργότερα. Ενεργητικός, δραστήριος, ευφυής αλλά χωρίς σταθερότητα, o Δ. υπήρξε μία από τις πιο αξιόλογες μορφές στην ιστορία της Μακεδονίας. Καταστράφηκε εξαιτίας του πολύ τολμηρού σχεδίου, που ποτέ δεν εγκατέλειψε, να ανασυστήσει την πατρική αυτοκρατορία.